Devler Liginde İdealist Bir Avukat: Çaylak - John Grisham

"Adaletin olmadığı yerde, ahlak da yoktur"
Montaigne



Adli gerilim türünü seven, hatta hukukçu olan okurların pek çoğunun yakından tanıdığı bir yazar John Grisham. Her sene bir kitap yazan ve yazdığı her kitap basılır basılmaz, hızlı bir şekilde Amerika'nın çok satanlar listesinde zirveye oynayan bir yazar. Grisham'ın kitaplarında ilgi çekici olan unsur, ne kitaplarındaki edebi yoğunluk, ne de anlatılan konuların okuyucunun karşısına hiç çıkmamış konular olması. Aslında hukuk gibi geniş ancak üzerinde çok konuşulan, kitap yazılan, film ve dizi çekilen bir alanda bu kadar başarılı olmasının anahtarlarından birisi de Grisham'ın Amerikan hukuk sistemini çok iyi bilen hukuk geçmişinde yatıyor. Bense size, yazarın çok satanlar listesinde yer alan diğer kitaplarından farklı kitaplarını tanıtmaya çalışıyorum. Hollywood'u yakından takip eden pek çok insanın Şirket, Pelikan Dosyası gibi filmleri beğenen birçok izleyicinin kitaplarından haberdar olmaması, olsa dahi okumamış olması gerçeği karşısında, bu kitapları tanıtmamın pek de faydası olmayacağını düşündüm. Kitap Remzi Kitabevi tarafından basılmış, karton kapaklı 367 sayfa. Grisham'ın genel kurgusu; bir iyi adam, karşısında, içinde veya arkasında olduğu bir kötülük ve bu olayların hepsinin sarmal bir halde hukuki bir olguya bağlanmış olması şeklinde ilerlemiştir. Burada da iyi adamımız Kyle McAvoy isimli Yale Hukuk Fakültesi'nden yeni mezun olmuş, dürüst, insanlarla iyi geçinen bir karakter. Yale gibi üst düzey bir üniversiteden mezun olmuş olmasına karşın, öyle büyük hukuk bürolarında çalışmak ve Amerikan hukuk sisteminin genç avukatlara dayattığı, avukatlık şirketlerinde yükselmek için her şeyi göze alabilecek tipte hırs sergileyen bir adam değil. Aksine sosyal yardım alanında çalışmak isteyen idealist bir avukat. Bu yönüyle bakarsanız, sitede ilk tanıttığım Grisham kitabı olan Sokak Avukatı ile kıyaslarsanız, oradaki hikayenin tersten başlamış halini tanıttığımı düşünebilirsiniz. Aslında bu tip bir ters orantının mevcut olduğunu söyleyebilirim. Yine de McAvoy'un içerisine girdiği sarmal çok daha farklı. Tıpkı en meşhur kitaplarından Şirket'teki gibi bir kurgu mevcut kitapta.

Kurgu ilerlerken esas oğlan, seçimlerini yeniden gözden geçirmesi gerektiren olaylarla dev bir hukuk şirketinde çalışmak zorunda kalır. Bu yeni dönemle birlikte, kendi idealizmini zorlayıp, sınırlarını zorlayacak pek çok olaya, entrikaya ve dev şirketlerin ayak oyunlarına tanık olmasına rağmen ayakta kalma mücadelesine şahit olursunuz. Kitabın içeriği hakkında ayrıntı vermenin en zor olduğu tür çok satanlar kitaplardır. Zira kanaatime göre, bu tip kitaplar çabuk tüketilebilen ve içeriğine ilişkin ufak bir şifre verdiğiniz de bütün kitap okuma keyfinizi bir anda bitirebilecek eserlerdir. Çabuk tüketilebiliyor olması ile çok satan kitaplara karşı bir antipatim olduğunu düşünmeyin. Her kitap kadar gerekli olduklarına inanırım. Bazen okuduğu şeyler insanın zihnini olması gerekenden daha fazla yorabilir. İşte bu gibi durumlarda, kelimelerin zihninizde bir film şeridine dönmesini sağlayacak kitaplara ihtiyacınız olur. Grisham bu yazarlar arasında kesinlikle favorimdir. Ne yazdığının ve ne yaptığının tamamen farkında olan bir yazardır. Kendi yazdıklarının edebi kaygılar taşımadığını, popüler kurgu eserler kaleme aldığını belirtir. Popüler kurgu romanları arasında da gerçekten üst düzey bir yere sahiptir. Henüz yazmadığı kitaplar için yayıncısıyla anlaşmış olan, her kitabına neredeyse bir film çekilmiş veya çekilecek olan Amerikan Popüler kurgusuna ve adli gerilim türüne muazzam eserler kazandırmış bir yazar olması, her kitabında sürükleyici bir kurgu, gerilim ve ilginç final sahneleri barındıran eserler yazması da kendisini okunur kılan unsurdur. Çaylak'ta tıpkı diğer çok satan kitapları gibi gerilim dolu, temposu yüksek, aynı zamanda hukuk ile yoğrulduğunuz kitaplarından.


Bazı yönleriyle eski kitaplarını anımsatıyor olması, baş karakterin diğer romanlardaki karakterle parallellik arz eden yollardan geçmesi veya tersine dönmesi ise artık Grisham'ın tarzında kabullenilmesi gereken unsurlardan birisi. Hukuk, özellikle Anglo-sakson hukuku, jüri, savunma, iddia makamının yapısı itibariyle pek çok hikayeyi barındıran geniş bir alan olmakla birlikte, her yıl bir kitap çıkaran bir çok satan yazarı için zaman zaman tekrara kaçan sahnelerin olması da kaçınılmaz. Buna rağmen Grisham bir yaz tatilini ya da kafanızı boşaltmak istediğiniz bir hafta sonunu iyi geçirmenizi size garanti eden yazarlardan. Çaylak sürükleyici yapısı, uyku kaçıran atmosferi, karakterle yüksek düzeyde empati kurduran ve yüksek gerilimi ile bir solukta bitirebileceğiniz bir roman. Bunun karşılığında da McAvoy'un ahlaki sorgulamalarını, mecbur kaldığı durumun içerisinden çıkmak için parlak zekasını kullanmasını keyifle okuyacağınız, kendisinin çaresizliğini derinden hissedebileceğiniz bir karakter. Son söz olarak Grisham'ın mükemmel işlerinden biri olmamakla birlikte, yine de kendisini okutan bir roman olduğunu kaydetmeliyim. Aklıma gelmişken, Çaylak, 2015 yılında filminin çekilmesi beklenen Grisham kitaplarından. Aksiyonu ve gerilimi bol olacağı da önceden kestirilebilir gözüküyor. Bu sebeple filmi izlemeden önce, daha doyurucu bir bakış açısına sahip olmak adına, kitabı okumuş olmanızı da ayrıca tavsiye ederim.

Bir sonraki incelemede görüşmek dileğiyle. Kitap ve okuma dolu günler sizlerin olsun.